Vraaguitval, logistieke problemen en tekort aan arbeidskrachten verstoren abrupt de cyclus van productie, handel en verkoop van vers product als bloemen, planten, groenten en fruit en zaden en jong plantgoed. De tuinbouw inventariseert welke maatregelen de sector zelf kan nemen om de eerste pijn te verzachten. Daarnaast roept de sector overheid en banken op ervoor te zorgen dat in de kern gezonde bedrijven niet het loodje leggen. Voor de komende twee maanden wordt de schade in de tuinbouw geraamd op circa 5 miljard euro.

Er is direct noodkrediet nodig van banken, om te voorkomen dat op korte termijn tuinbouwbedrijven failliet gaan. Tevens is snel herstel van het logistieke proces nodig, ook om in andere werelddelen de voedselproductie veilig te stellen. De sector werkt zelf aan een ‘arbeidspool’ om te voorkomen dat in Nederland gebrek aan arbeidskrachten bij teelt, oogst en verwerking van tuinbouwproducten de nood nóg groter en langduriger maakt. Voor de middellange termijn zal de sector aanspraak maken op het ‘Noodfonds’ dat minister Hoekstra vorige week aankondigde om de economische crisis het hoofd te bieden. “Er is begrip voor maatregelen die verspreiding van het Coronavirus indammen. Gezondheid heeft de hoogste prioriteit; ons product draagt daar juist aan bij. De productie is echter niet zo maar te stoppen. Kosten zijn gemaakt, inkomsten vallen plots weg. Het is een drama voor de ondernemers”, zegt Jaap Bond, voorzitter van het crisisteam van de tuinbouw dat bij Greenports Nederland is ondergebracht.

Verscyclus
De tuinbouw produceert en levert versproducten. Dit vergt een heel subtiel logistiek proces, dat door de Coronamaatregelen ernstig is verstoord. Versproducten zijn in Nederland nog volop te verkrijgen. Maatregelen die de luchtvaart en andere transport internationaal raken, treffen de Nederlandse tuinbouw hard. Bloemen en planten blijven in grote hoeveelheden onverkocht en worden vernietigd; prijsvorming van de totale productie ligt in de goot. Ook dreigt export van zaden en jong plantgoed te haperen; meer dan 40% van de wereldwijde groenteproductie geschiedt met Nederlandse zaden en kennis. Daarnaast bleek de afgelopen dagen dat personeel afkomstig uit Midden- en Oost-Europa naar hun thuisland terugkeert of niet naar Nederland kan komen. Er dreigt acuut tekort aan arbeidskrachten. De oogst en teelt zijn daarmee in het geding.

Gevarieerde bedrijvigheid
De tuinbouw is een gevarieerde bedrijfstak met deelsectoren die geheel eigen kenmerken hebben. De crisis heeft dan ook een heel diverse uitwerking op de (familie)bedrijven en hun medewerkers. De brancheorganisaties van de tuinbouw brengen de impact van de Coronacrisis momenteel meer in detail in beeld. Vanochtend vond in Zoetermeer een eerste overleg plaats van het crisisteam, dat als inzet heeft de impact van de Coronacrisis te beperken op deze belangrijke pijler van de Nederlandse economie. De sector kent een jaarlijkse productiewaarde van 20 miljard euro, een exportwaarde van 28 miljard euro en er werken zo’n 350.000 mensen.

Te midden van een delegatie Agrarische Jongeren Duin- en Bollenstreek (AJDB) werd afgelopen maandagavond een exploitatieovereenkomst gesloten tussen de Greenport Duin- en Bollenstreek en de Economic Board Duin- en Bollenstreek (EBDB). Deze deal houdt in dat de Businesscase ‘Flower Science Knowledge, Tourism & Brand Strategy’ officieel is gestart en dat de agrarische jongeren hiermee op constructieve ondersteuning kunnen rekenen.

Wethouder Kees van der Zwet (Gemeente Lisse) is voorzitter van de Stichting Greenport Duin- en Bollenstreek: “Ik ben zeer verheugd met dit moment en met de samenwerking die wij met de Economic Board hebben gevonden. Deze deal draagt bij aan het versterken van de economische prestaties van de regio Duin- en Bollenstreek. Onze regio kenmerkt zich door een hoog woon- en leefklimaat met een hoog percentage gezonde en gelukkige inwoners. Belangrijke factor hierin is de openheid van het buitengebied. De aanwezigheid van de agrarische sector waarborgt die openheid. Daarom staat in deze deal de ondersteuning van deze sector, het behouden, versterken en toekomstbestendig maken hiervan, centraal. Met deze middelen stimuleren wij bijvoorbeeld de innovatiekracht en creativiteit van de nieuwe generatie. De jongeren bepalen immers de toekomst . Samen met hen wordt stevig ingezet op onderwerpen als duurzaamheid, onderwijs en toerisme.”

 “Ook wij zijn blij met deze overeenkomst. Het draagt bij aan het behoud en de ontwikkeling van bollenteelt in de Bollenstreek”, zegt Mark Hulsebosch (Firma J.G.J. Hulsebosch), voorzitter van de AJDB. “Twee jaar geleden hebben wij met een aantal jongeren de AJDB opgericht. Inmiddels tellen we 80 leden. Met elkaar bespreken we samenwerkingen, kansen en uiteraard ook de bedreigingen die op ons afkomen. De bollensector staat helaas op een aantal punten onder druk. Zo is er bijvoorbeeld veel onwetendheid over hoe wij ons als sector ontwikkelen. Binnen de AJDB is er een werkgroep actief die zich bezighoudt met de positionering van bollenteelt met onderwerpen als imago, onderwijs en ruimte. Wij willen bijvoorbeeld aan inwoners van de streek laten zien hoe innovatief, duurzaam en belangrijk onze sector is. Doel is een betere uitgangspositie voor de sector, zodat het in de toekomst haalbaar blijft om in deze regio bollen te telen.”

Lars Flinkerbusch, directeur van EBDB: “Het is geweldig om te zien hoe de nieuwe generatie de handschoen oppakt. Met hen gaat de Greenport Duin- en Bollenstreek de samenwerking tussen het onderwijs, onderzoeksinstellingen en het bedrijfsleven verder verbeteren. Concreet gaat deze exploitatieovereenkomst leiden naar een beter functionerend netwerk van jongeren binnen de greenport, tenminste twee nieuwe aansprekende onderzoeksprojecten, (inter)nationale uitstraling van onze greenport en een goede verbinding met toerisme.

Greenports Nederland
Op 14 december 2018 is stichting Greenports Nederland opgericht. De reden hiervoor was om zo de regionale Greenports te versterken en te verbinden op landelijke thema’s voor de tuinbouw. Greenports Nederland staat voor samenwerking en wil doorbraken en versnelling realiseren op de tuinbouw thema’s die een landelijke aanpak vragen. Zo praat het tuinbouwcluster met één mond. De belangrijkste tuinbouw thema’s zijn energie, ruimtelijke inrichting, verslogistiek, innovatie, arbeid & onderwijs, gezonde mens & gezonde teelt en internationalisering. 

Tuinbouwakkoord
Greenports Nederland werkt aan de uitvoering van het  Tuinbouwakkoord met een horizon van 10 jaar. Dit doet ze samen met de regionale Greenports, het bedrijfsleven, brancheorganisaties, de overheden en de onderwijs & kennisinstellingen. Het akkoord staat in het teken van “koploper zijn in circulariteit en duurzaamheid”. De tuinbouw wordt gezien als een koploper die oplossingen heeft voor de uitdagingen waar de wereld voor staat in termen van “de stad gezond en leefbaar maken”.