De bollensector in de Duin- en Bollenstreek is toonaangevend in de wereld en loopt voorop als het gaat om duurzaamheid en technologische ontwikkelingen. Om de prestaties op het gebied van plantgezondheid, waterkwaliteit, bodemkwaliteit, biodiversiteit, energie en klimaat zichtbaar te maken is het plan ontstaan om regiocertificering te ontwikkelen en op een gestructureerde en inzichtelijke wijze de doelen van het Programma Landelijk Gebied (ZH-PLG) te gaan halen. Regiocertificering is ook een aanpak om gezamenlijk als telers verder te verduurzamen. Door de actualiteit en de transitie van het landelijk gebied in de komende jaren is het van groot belang voor de sector om richting de overheid en maatschappelijke organisaties inzicht te bieden in de stand van zaken en manier waarop de grote opgaven voor de komende tijd gehaald gaan worden.

Bijdrage Provincie Zuid-Holland

Provincie Zuid-Holland heeft Regiocertificering omarmd en maakt de uitwerking mede mogelijk. Regiocertificering zorgt ervoor dat de bollensector in de Duin- en Bollenstreek aantoonbaar voldoet aan de opgaven inzake waterkwaliteit, klimaat en biodiversiteit. Op 20 juni jl. is het toetsbaar voorontwerp van het Zuid-Hollandse Programma Landelijk Gebied (ZH-PLG) gepubliceerd. In het voorontwerp staan de plannen voor het landelijk gebied van Zuid-Holland die, samen met de plannen van de andere provincies, moeten leiden tot het behalen van de nationale en internationale doelen voor natuurherstel, waterkwaliteit en klimaat. Eén van de benoemde maatregelen in het plan van Zuid-Holland is het doorontwikkelen van duurzaam ondernemen als onderdeel van ‘Regiocertificering’.

Inzichtelijk maken

Regiocertificering dient, zoveel mogelijk op basis van bestaande registraties, de duurzaamheidsprestaties van telers inzichtelijk te maken. Met behulp van Kritische Prestatie Indicatoren (KPI’s) wordt duidelijk wat de invloed is van de bedrijfsvoering op de biodiversiteit op het bedrijf en in de omgeving. Door het verzamelen en analyseren van individuele bedrijfsgegevens, wordt de inzet van telers voor milieu, klimaat, natuur en landschap op een uniforme en integrale manier gemonitord en gecertificeerd.

Het instrument Regiocertificering is wellicht landelijk toepasbaar. Daarbij geldt dat de opgaven op het gebied van waterkwaliteit, klimaat en natuurherstel verschillen per gebied. Voor de initiatiefnemers is nu eerst van belang om te focussen op de bollenteelt en alle open grond sierteeltbedrijven van de gehele Duin- en Bollenstreek, van Vogelenzang tot Wassenaar.

In gesprek met telers

De initiatiefnemers willen de Regiocertificering zo ontwikkelen dat die inspirerend, werkbaar, zonder onnodig papierwerk en algemeen geaccepteerd is. Harry Kager en Léon Jansen van het advies- en communicatiebureau Schuttelaar & Partners nemen de projectcoördinatie op zich. Zij werken de opzet voor Regiocertificering uit en maken een stappenplan voor de komende jaren. Zij zijn verantwoordelijk voor het raadplegen van verschillende partijen, zoals telers, overheden, wetenschappers en overige experts. Kager en Jansen hebben veel ervaring met complexe multi-stakeholder processen in de land- en tuinbouw. Zij willen graag deze maand eerst een aantal telers en partijen individueel spreken, zullen dan de ideeën uitwerken en vervolgens later dit jaar in een of meerdere bijeenkomsten voorleggen.

Initiatiefnemers

Regiocertificering is een initiatief van Simon Pennings (kringvoorzitter KAVB Duin- en Bollenstreek), Greenport Duin- en Bollenstreek en KAVB in overleg met provincie Zuid-Holland, Keukenhof, LTO Noord, Anthos, gemeenten en waterschap.

Brede welvaart, voor sommigen een ongrijpbaar begrip. Aan Kees Klomp, hoogleraar aan Hogeschool van Rotterdam, de taak om de aanwezigen te inspireren en motiveren om aan de slag te gaan voor die brede welvaart. In een uur durende College Tour, onder leiding van Wendy van Vliet, nam Kees de bezoekers mee in zijn zoektocht naar en implementatie van een betekenisvolle economie.  

Boekjes over vogels 

Van de bedreigingen naar de kansen, enkele spraakmakende voorbeelden en het boekje ‘de Regenmaker’ over het vogeltje Olla, het kwam allemaal aan bod. In een ruimte vol prikkels, de waterbak van Watertoren Bollenstreek, passeerden diverse filmpjes om beeldend aan te geven hoe je brede welvaart realiseert door betekenis te geven met je bedrijf en wat dit betekent voor het opleiden van de ondernemers van de toekomst.  

Activiteiten 

Als aanvulling op de College Tour gingen de aanwezige O’s (onderwijs, ondernemers en overheid) in een activiteit aan de slag om de vertaling te maken van het begrip ‘brede welvaart’ naar de praktijk van alle dag. Voor elke doelgroep waren passende activiteiten georganiseerd wat resulteerde in mooie, en goede, gesprekken en verbindingen die als toekomstmuziek in de oren klinken van programmamanager OABD, Mariëla van der Meer: ‘Het enthousiasme om samen een bijdrage te leveren aan het opleiden van de toekomst is groot. We kijken uit naar het vervolg: een menukaart voor het basisonderwijs, een kennistoer waarbij jongeren de Duin- en Bollenstreek écht leren kennen, real life vragen, samen opdenken naar nieuwe vormen van opleiden en nog veel meer. De veranderende samenleving én de snelle ontwikkeling van technologieën maakt dat gezocht wordt naar nieuwe vormen, in ondernemen én onderwijs. Dan gaat het ook over het overbruggen van de verschillen in cultuur tussen onderwijs en arbeidsmarkt, kijken naar hoe het wél kan en gezamenlijk de verantwoording dragen voor voldoende en adequaat opgeleide werknemers in de Duin- en Bollenstreek.’  

OADB 

Onderwijs en Arbeidsmarkt is een samenwerking tussen onderwijs, ondernemers en overheid die allen belang hechten aan jongeren inspireren, motiveren en enthousiasmeren voor leren en werken in de Duin- en Bollenstreek. 

Dubbel ruimtegebruik

Een leeg perceel onder water zetten en vervolgens zonnepanelen erop laten drijven. Het project ‘Dubbel duurzaam ruimtegebruik met verplaatsbare zonne-energie bij bollentelers’ onderzoekt deze manier van dubbel ruimtegebruik bij ATG en GT van Haaster vof. Dit bedrijf heeft momenteel een kleine opstelling met verplaatsbare zonnepanelen op het perceel staan. Vanuit hier wordt, met een aantal partners, gekeken naar de werking en mogelijkheden die verplaatsbare zonnepanelen bieden. Als dit goed uitpakt kan dit betekenen dat een volledige opstelling de gemeente De Zilk jaarrond voorziet van door zonopgewekte energie.

Twee opstellingen van zonnepanelen

Deze twee opstellingen zijn naast elkaar te vinden in de hoek van het perceel achter de schuur van partner Van Haaster. De ideale plek om de twee opstellingen – die verschillen voor wat betreft het materiaal gebruik van de drijvende constructie – te testen op werking en mogelijkheden binnen dit project. Op deze manier wordt op het perceel de ruimte dubbel gebruikt én wordt de rustperiode optimaal benut.

Percelen niet jaarrond gebruikt om bollen te kweken

Om het land vruchtbaar en in goede staat te houden is het nodig om een rustmoment in te plannen. Dit heeft alles te maken met de vruchtwisselingscyclus, waarbij maximaal één jaar geen gewas wordt geteeld. Tijdens dit rustmoment wordt er bijvoorbeeld Japanse haver (of een andere groenbemester) gezaaid of geïnundeerd (onder water gezet) om aaltjes en andere bodemziekten te verstikken.

Optimaal rendement behalen en iets terug doen

Het inunderen van het perceel met daarop verplaatsbare zonnepanelen levert het perceel aan de ene kant elektriciteit op uit een natuurlijke bron voor de kweker en aan de andere kant wordt de bodem ‘ontzien’ en vruchtbaar. Vanuit maatschappelijk oogpunt is Van Haaster voornemens om de opgewekte energie te delen met huishoudens in De Zilk.

Hoe nu verder?

Het is een mooi streven om met het geheel aan zonnepanelen op termijn drie hectare grond te bedekken en – naar verwachting – genoeg energie op te wekken om zowel Van Haaster als een deel van de inwoners of huishoudens in/van gemeente De Zilk jaarrond te voorzien van zon-opgewekte energie. Die opgewekte energie moet wel ergens opgeslagen worden. Onderdeel van dit project is dan ook  om de mogelijkheden van buffering te bekijken. 

Partners

Naast provincie Zuid-Holland en ATG en GT van Haaster vof zijn ook Greenport Duin- en Bollenstreek, gemeente Noordwijk en Zon op Northgo Coöperatie U.A. partner in dit project. Met elkaar dragen zij financiële verantwoordelijkheid voor dit project en dragen zij ook bij in natura.