In de Spiegel is de rubriek van Greenport Stories waarin iemand in de spiegel kijkt. Aan het woord Georgette Leltz, werkzaam bij Dunea als Programmadirecteur Nationaal Park Hollandse Duinen en Wolf Mooij, hoogleraar en ecologisch onderzoeker bij het Nederlands Instituut voor Ecologie. Samen werken zij aan een nieuw project in de Duin- en Bollenstreek: Living Lab B7. Een onderzoek naar de mogelijkheden om de biodiversiteit in de Duin- en Bollenstreek te herstellen én te versterken.

Als je in de spiegel kijkt, wat voor soort persoon zie je dan?

Georgette: Dan zie ik iemand die graag voorop loopt. Van huis uit ben ik ecoloog. Maar ik heb nu een trekkersrol in een zeer ambitieus project. We zijn bezig om van een groot en belangrijk gebied langs de kuststrook een Nationaal Park nieuwe stijl te maken. Ik zie elke dag weer hoe belangrijk het is om dit gebied te beschermen. Ik loop dan graag voorop, pak mijn trekkersrol en ga er vol voor. Ongeacht de consequenties.

Wolf: Ik ben ook ecoloog en ik werk bij het Nederlands Instituut voor Ecologie. Je zou mij kunnen omschrijven als een zoeker. Als kind was ik altijd al op zoek naar van alles en nog wat, meestal in de natuur. Soms wist ik niet eens waar ik naar op zoek was. Ik ben uiteindelijk ecologisch onderzoeker en hoogleraar geworden. Ik ben en blijf een zoeker, ik vind het bijvoorbeeld heerlijk om in mijn vrije tijd te speuren op Wikipedia.

Wat is komende periode jullie belangrijkste taak?

Georgette: Dunea werkt aan een nieuw Nationaal Park waar de Duin- en Bollenstreek onderdeel van uitmaakt. Inmiddels is de aanvraag voor het predicaat Nationaal Park aangevraagd. Bezoekers zullen na het honoreren van de aanvraag niet meteen een groot verschil merken. We zijn namelijk niet een traditioneel Nationaal Park met een hek eromheen, maar een park met steden en dorpen waarin gewerkt, gewoond en gerecreëerd wordt. In het park willen we een goede leefomgeving versterken voor mensen, dieren en planten. Vandaar dat we heel blij zijn met het project Living Lab B7.

Wolf: Vanaf 1 januari 2021 ga ik van start als projectleider en hoofdonderzoeker van Living Lab B7, een onderzoek naar de mogelijkheden om de biodiversiteit in de Duin- en Bollenstreek te herstellen én te versterken. Het project wordt gefinancierd door de Nederlandse Organisatie voor Wetenschappelijk Onderzoek en loopt van begin 2021 t/m eind 2025. De zeven B’s staan voor Boeren, Bewoners, Bezoekers en Beleidsmakers die samenwerken aan een Betere Biodiversiteit in de Bollenstreek.

Hoe staat het met de biodiversiteit in onze regio de Duin- en Bollenstreek?

Georgette: Op sommige plekken, zoals in de duinen en de bossen, is er een zeer rijke biodiversiteit. Op andere plekken, bijvoorbeeld op en rond de bollenvelden, is de biodiversiteit te laag. Daar moet verandering in komen, want anders gaat het de verkeerde kant op.

Wolf: Hoe het er exact voor staat gaan we uiteraard boven tafel krijgen. We gaan de ecologische situatie nader verkennen. Daarnaast gaan we kijken hoe we nieuwe verdienmodellen kunnen introduceren die economische creativiteit vragen, maar die zich ook terug gaan verdienen. Zo kunnen we onderzoeken welke aanpassingen in de bollenteelt kunnen leiden tot het herstel van biodiversiteit. Daarbij kijken we naar bedrijfseconomische zaken, maar ook naar het landschap. Doel is een betere biodiversiteit in de Bollenstreek die uiteindelijk bijdraagt aan de doelstellingen van zowel het Nationaal Park Hollandse Duinen als de Greenport Duin- en Bollenstreek.

Hoe komt het dat de relatie tussen biodiversiteit en ondernemers zo vaak als een tegenstelling gezien wordt?

Wolf: Boeren hebben een hele interessante relatie met de natuur en dus met biodiversiteit. Ze maken gebruik van een goede bodem en ter gelijke tijd vernietigen ze de biodiversiteit die niet van pas komt. Niemand wil opzettelijk bestrijdingsmiddelen de natuur in brengen. Hoe kunnen biodiversiteit en landbouw dan toch goed samengaan? Die uitdaging ligt nu voor ons. Dit moeten we met elkaar gaan oplossen. Want iedereen is gebaat bij een goede biodiversiteit. Het betekent namelijk een gezonde leefomgeving.

Georgette: Binnen het Nationaal Park wordt door veel ondernemers samengewerkt aan mooie projecten. Ook zijn er al veel mooie voorbeelden, zoals Golfbaan Tespelduyn in Noordwijkerhout. Ondernemer Peter Duivenvoorde heeft van een gebied, waar sprake was van een lage biodiversiteit, een prachtige plek gemaakt waar de natuur weer volledig hersteld wordt. Het gaat in het Living Lab overigens niet alleen om de bollenvelden. We gaan kijken naar het gehele landschap in de streek, dus ook naar het erf of de schuur.

Hoe kunnen bollenkwekers meewerken aan het onderzoek?

Wolf: Door met mij in gesprek te gaan aan de keukentafel. Ik kom graag langs en zou ook graag af en toe een hele dag meelopen met de bedrijfsvoering. Dan kan ik uitleggen waar wij mee bezig zijn en wat onze beweegredenen zijn. Maar dan kan ik vooral ook horen en zien waar de kwekers mee bezig zijn. Wat drijft hen en welke keuzes moeten ze maken om rendabel te zijn. Ik ben van plan 101 bollenkwekers te spreken, dus ik kom graag snel met zoveel mogelijk kwekers in contact, e-mail mij gerust via w.mooij@nioo.knaw.nl dan maken we een afspraak in het nieuwe jaar, uiteraard binnen de randvoorwaarden die de coronacrisis daaraan stelt.

Georgette: Vanuit het Nationaal Park zullen wij dit project uiteraard met veel interesse monitoren en stimuleren. Ik ben blij met een onderzoek specifiek voor de bollenteelt. In het land ligt de focus vooral op het stikstofprobleem in de veeteelt. Het is goed dat er ook gekeken wordt naar duurzame innovatie voor deze specifieke sector. Bollenteelt is een enorm belangrijk exportproduct en bovendien iconisch voor Nederland.

Wat kunnen wij van jullie leren?

Wolf: Kringloopdenken. Alles wat je doet heeft uiteindelijk consequenties. Zowel in positieve als in negatieve zin. De wereld wordt steeds maakbaarder, maar zelfs in onze materiele wereld gaan dingen toch anders dan je denkt. Want als je uitgaat van de kringloopgedachte komt alles terug. Wat je in de aarde stopt komt er ook weer uit. Circulaire landbouw past goed in kringloopdenken.

Georgette: In feite moet je de wereld of de aarde zien als één ecologisch systeem. Voor ons als ecologen is het vanzelfsprekend om zo te denken. In dit gesprek zoomen we uiteraard in op het Nationaal Park, maar uiteindelijk staat ook dit park in verbinding met de hele wereld.

Tot slot, vertel eens iets verrassends over jezelf?

Wolf: Ik ben in mijn vrije tijd molenaar. Ik werk op vrijwillige basis een halve dag per week in Molen De Zandhaas in Santpoort Noord. Een hele fijne hobby. Ik vind het fijn onderdeel te zijn van de menselijke voedselketen en om al die blije mensen te zien die met hun zakjes meel naar huis gaan. Maar ook de eeuwenoude techniek spreekt me aan. Op de plek waar ik het gemalen meel opvang, hebben wel acht generaties mensen gestaan. Dan droom ik over wat de uitdagingen waren in hun tijd.

Georgette: Mijn roots liggen in de Duin- en Bollenstreek. Mijn Oma Warmerdam woonde op de boerderij Mariënbosch vlak naast De Oase bij de Amsterdamse Waterleidingduinen. Mijn oma was er eentje van de 15 kinderen uit dat gezin. Ik ben er dus eentje van Warmerdam en heb veel familie in de Bollenstreek!

In de Spiegel is de rubriek van Greenport Stories waarin iemand in de spiegel kijkt. Aan het woord Herbert van Elteren, de enthousiaste directeur van Basisschool De Horizon in Katwijk. De eerste school in de regio die mee doet aan de Tuinbouw Battle van de Greenport Duin- en Bollenstreek!

Als je in de spiegel kijkt, wat voor soort directeur zie je dan?

Dan zie ik een hele enthousiaste, energieke en vrolijke directeur. Eentje die er wil zijn voor de kinderen, voor mijn collega’s en natuurlijk ook voor ouders. Ik vind het belangrijk dat er op school een prettige sfeer hangt. Kinderen moeten graag naar school willen gaan. Als je je op school fijn en vrij voelt, dan kom je het beste tot je recht. Dit is op de eerste plaats belangrijk voor al onze kinderen, maar ook voor mijn collega’s.

Wat is de corebusiness van een basisschool?

Kinderen laten bloeien en ze voorbereiden op de volgende stap, het voortgezet onderwijs. Elk kind wordt geboren met talenten. We gaan op zoek naar het juiste niveau en naar ieders talenten. Waarbij we zoveel mogelijk plusjes willen zetten. Verder is een basisschool enorm betrokken bij de maatschappij, we hebben met vrijwel alles te maken. Burgerschap, corona, de economie en alles wat voorbij komt.

Jullie doen mee aan de Tuinbouw Battle, waarom?

Wij vinden het op onze school belangrijk om kinderen te leren wie ze zijn en waar ze vandaan komen. We zijn daarom veel bezig met onze omgeving. Basisschool De Horizon hoort bij de Sophia Stichting, een organisatie met 28 basisscholen in de Duin- en Bollenstreek. Bij de Tuinbouw Battle nemen de kinderen een kijkje in deze streek en dan vooral in de tulpenteelt. Vanuit de Greenport wordt de klas voorzien van een teeltkar waarmee kinderen uit groep 7 zelf tulpen broeien in het klaslokaal. Groep 7 is de perfecte match voor dit project, want vanaf deze groep laten we onze kinderen oriënteren op beroepen en het voortgezet onderwijs. Zo krijgen ze op het juiste moment, in de klas, een mooie kennismaking met de tuinbouw.

Wat zijn de favoriete beroepen van kinderen tegenwoordig?

Dat verschilt niet zo gek veel van vroeger. Het zijn nog steeds beroepen als politieman, brandweerman of ‘in het ziekenhuis werken’. Ik verwacht niet dat kinderen door de Tuinbouw Battle meteen massaal voor het beroep bollenteler gaan kiezen. Het gaat erom dat we ze in deze fase van hun leven kennis laten maken met beroepen en sectoren. Dat we ze veel dingen laten zien. We hebben bijvoorbeeld onlangs een herder bezocht die met schapen in de regio loopt. De kinderen vonden het geweldig.

Wat verwacht u van het project komende weken?

De kinderen hebben te horen gekregen dat de bollen in de kar ‘in slaap zijn gebracht’ en dat deze met het juiste licht, de juiste warmte en goede verzorging tot leven kunnen worden gebracht. Als iedereen zijn best doet, dan groeien er nog voor de Kerst tulpen in de klas. Ik merk aan de kinderen dat ze het geweldig vinden. Wij zijn ook heel blij met dit project. Want juist nu door corona is het heel moeilijk om er zelf op uit te gaan. De Tuinbouw Battle brengt de bollenteelt letterlijk de klas in. Alles is geweldig georganiseerd, compleet met tijdschakelaars. Ik wil de organisatoren hier graag een groot compliment voor geven.

Voelt Katwijk zich verbonden met de Duin- en Bollenstreek?

Ik voel mij zeer verbonden met de streek. Bovendien: het woord ‘duin’ zegt het al. We hebben duinen genoeg in Katwijk. Ikzelf heb jarenlang gewoond in Voorhout, daar voel en ruik je de Bollenstreek natuurlijk wel meer. Ik heb daar altijd erg van genoten en nog steeds maak ik elk voorjaar een rondje langs de bollenvelden. Ook kom ik graag bij De Tulperij waar vrienden van mij een prachtig bollenbedrijf hebben.

De bollenteelt leeft in Katwijk wel wat minder. Ik denk dat het goed is verbinding met elkaar te blijven zoeken. Dat doen we nu door kinderen op vroege leeftijd kennis te laten maken met bollen en tulpen. Maar afgelopen voorjaar zijn we op deze school ook al met een mooie tulpenactie bezig geweest. Tijdens de eerste lockdown kregen alle hardwerkende collega’s drie bakken tulpen, één om zelf te houden en twee om weg te geven. De bakken werden cadeau gedaan aan iemand die wel wat gezelligs kon gebruiken. Juist dat weggeven bracht veel positiviteit. De actie is zeker voor herhaling vatbaar.