“In de Spiegel” is de tweewekelijkse rubriek van Greenport Stories waarin iemand uit het sierteeltcluster in de spiegel kijkt. Aan het woord de gepassioneerde Kim Rijnsburger, plant biotechnoloog bij Valorisatielab Reststromen Tuin & Akkerbouw (VARTA).

“Bij VARTA willen we graag laten zien dat de plant zoveel meer in zich heeft dan alleen maar een perfect gekweekte plant of bloem. Hiermee stimuleren we de totstandkoming van een bio-circulaire economie en bieden wij agrarische ondernemers bovendien een extra businessmodel. Reststromen worden immers een product.”

Als je in de spiegel kijkt, wat voor soort onderzoeker zie je dan?

Ik zie een gepassioneerde onderzoeker die graag op zoek is naar biobased oplossingen. Als kind was ik altijd al graag met de natuur bezig, het is dan ook niet verwonderlijk dat ik plantbiotechnologie ben gaan studeren aan de Universiteit van Wageningen. Ik ben in 2017 afgestudeerd en nu doe ik wat ik het liefst doe: planten onderzoeken. Ik verwonder me nog iedere dag over wat je uit een plant kunt halen.

Wat is jullie CORE (of dagelijkse) business?

Bij VARTA onderzoeken we plantaardige reststromen uit de agrarische wereld. Wij kijken hoe we waardevolle inhoudsstoffen uit plantaardige reststromen kunnen halen en hoe we deze kunnen toepassen in bijvoorbeeld cosmetica, voedingsmiddelen, medicijnen of gewasbescherming. We starten hierbij altijd met een literatuuronderzoek en stellen een aantal vragen, zoals met welk soort gewas hebben we te maken? En wat is er al bekend over de plant? Ieder gewas is anders, maar het literatuuronderzoek helpt ons een stap in de goede richting. Daarna gaan we naar het lab om de daadwerkelijke inhoudsstoffen uit de plant te halen. Tot slot kijken we naar een concrete toepassing. Wij eindigen het onderzoek graag met een concreet productsample, denk hierbij aan een biobased cosmetica- of foodproduct waar de inhoudsstoffen van de plant in zijn verwerkt.

Wat zijn dat precies die inhoudsstoffen?

In planten zit veel kracht. Van de natuur kunnen wij veel leren. Sommige planten hebben bijvoorbeeld een natuurlijk afweermechanisme, de stoffen die vrijkomen bij dit mechanisme zijn wellicht ook te gebruiken door de mens. Misschien in medicijnen of wellicht in biobased voedsel. Bij GOVA, een grote laurierkwekerij is hiermee een start gemaakt. Al snel bleek dat uit gesnoeid (afval)blad van de laurier waardevolle oliën kunnen worden onttrokken. Deze oliën zijn bruikbaar voor veel producten. Dit bleek zo’n succes dat GOVA besloot om ook andere plantaardige reststromen te gaan onderzoeken. Hieruit ontstond het Valorisatielab Reststromen Tuin & Akkerbouw (VARTA). De onderzoeks- en extractiemethode van GOVA wordt verder uitgebreid en nu gebruikt voor andere planten. Wij denken nog veel interessante inhoudsstoffen uit andere bloemen en planten te kunnen ontdekken. Bij reststromen kun je denken aan bloemstengels, bladeren van planten of bloemen die in een bepaalde tijd van het jaar minder opbrengen. In deze reststromen kunnen interessante en werkzame inhoudsstoffen zitten.

Hoe verhoudt jullie onderzoek zich dit tot onze Greenport?

Tijdens de corona lockdown hadden veel agrariërs te kampen met flinke overschotten. Er was immers geen export meer mogelijk. Veel van deze overschotten werden vernietigd. Dat was vreselijk. Zoiets moois als een bloem werd zomaar weggegooid. En dat terwijl er in deze bloemen en planten nog veel stoffen zitten waarmee andere waardevolle dingen gedaan kunnen worden. De roep om onderzoek werd hierdoor alleen maar groter. De meeste sierteeltbedrijven zijn nu volledig ingericht op het eindproduct. Maar wellicht dat bedrijven in de toekomst geld gaan verdienen met hun reststromen. Dat betekent dat er naast de core business van bloemenhandel een extra businesscase mogelijk is voor ondernemers. Oftewel geld verdienen met je reststroom. Dit vergt in het begin wel wat tijd en doorzettingsvermogen. Maar soms is het slechts een kwestie van restmateriaal op de juiste manier opvangen. Blad wat normaal op de grond valt en vertrapt wordt, kan prima in een schone ton verzameld worden. Of stelen van bloemen kunnen netjes worden opgevangen in bakken. Een aantal kwekers zijn hier al mee bezig en ook Greenports investeren in deze onderzoeken ten behoeve van hun kwekers.

Wat is het hogere doel?

We willen graag laten zien dat de plant zoveel meer in zich heeft dan alleen maar een perfect gekweekte plant of bloem. Hiermee stimuleren we de totstandkoming van een bio-circulaire economie en het biedt agrarische ondernemers bovendien een extra businessmodel. Reststromen worden immers een product.

Het onderzoek hoeft geen ellenlang traject te worden. Wij hebben dit jaar bijvoorbeeld de inhoudsstoffen van de Celosia onderzocht, een klein plantje met een roze pluim. Uit dit plantje halen we nu natuurlijke kleurstoffen. Zo is er onlangs een handdesinfectie op de markt gezet waarin zowel de verzorgende oliën van laurierblad als de roze kleur van de Celosia zijn verwerkt. Het resultaat is een prachtig actueel product én veel trotse en betrokken ondernemers in nog geen jaar tijd. Dit is nog maar het begin, er is zoveel meer mogelijk.

Hoe kun je meedoen?

Op dit moment onderzoeken wij 20 gewassen. De resultaten hiervan verwachten we rond oktober. We zijn echter continu op zoek naar andere planten met interessante inhoudsstoffen. We benaderen hiervoor zelf ondernemers, maar kwekers kunnen ons ook benaderen. Juist bedrijven uit de sierteeltsector zijn van harte welkom om reststromen aan te bieden. Heb je een gewas met een mogelijke waardevolle reststroom? Neem dan contact met ons op via de link: www.valorisatielab.nl/inventarisatie/ Het is wel belangrijk dat we ruim van te voren kunnen starten met ons onderzoek. Wil je bijvoorbeeld onderzoek laten doen naar de Narcis? Dan willen wij daar dit najaar al mee starten. Zodat alle voorbereidingen zijn gedaan voordat de reststromen in april daadwerkelijk binnen komen.

Wat zijn de kosten?

Op dit moment is er vanuit het Westland via de provincie Zuid Holland en de Stichting Innovatie Glastuinbouw Nederland (SIGN) een financiering. Wij hopen dat we met de Bollenstreek ook een dergelijk stimuleringstraject kunnen starten. Individuele trajecten zijn ook mogelijk. Neem vooral contact op als er interesse is.

Wat zijn je mooiste werkmomenten?

Als we een overwinning hebben behaald, oftewel als we iets ontdekt of bereikt hebben. Ik ben vooral trots als we iets uit een plant hebben gehaald wat vervolgens een mooi en concreet product oplevert. Ik gebruik nu met trots de handdesinfectie met de natuurlijke extracten van de door ons onderzochte planten.