De Greenport staat voor grote opgaven als het gaat om plantgezondheid, waterkwaliteit, bodemkwaliteit, biodiversiteit, energie en klimaat. Om o.a. de prestaties van deze opgaven inzichtelijk te maken is het plan ontstaan voor ‘Regiocertificering’. Hiermee kunnen de doelen van het Programma Landelijk Gebied (ZH-PLG) op een gestructureerde en inzichtelijke wijze behaald worden. Regiocertificering is ook een aanpak om gezamenlijk als telers verder te verduurzamen.

Flyer en poster downloaden

Download hier de flyer om te verspreiden, op de kantine tafel te leggen of op te hangen.
Ook de poster over biodiversiteit is hier de te downloaden.

De presentatie die gegeven werd tijdens het GreenportCAFÉ over Regiocertificering is ook beschikbaar. Klik hier om te presentatie in te zien.

Bijeenkomst Via Regiocertificering naar verduurzaming in de Duin- en Bollenstreek: eerste resultaten hoopgevend!

Lees hier meer over via deze link.

Vragen aan gedeputeerde Berend Potjer

Wat is de toekomst van de bollenteelt en de land- en tuinbouw als geheel in de regio Duin- en Bollenstreek?

Berend Potjer: “Een Duin- en Bollenstreek zonder kleurrijke bollenvelden in het voorjaar is bijna niet voor te stellen, het heet niet voor niets de Duin- en Bollenstreek. De bollenteelt is belangrijk voor de regio, vanuit de hele wereld komen mensen naar Zuid-Holland om te genieten van de bloeiende velden. De licence to operate staat ter discussie en de druk op het gebied is groot. We moeten slim omgaan met de beperkte ruimte en de sector moet haar licence to operate behouden door bij te dragen aan een goede balans tussen natuur, water en bodem. Duurzame teelt zonder chemicaliën helpt om deze balans te behouden en draagt bij aan economische groei. De provincie werkt daar graag aan mee.”

Kwekers van bloemen en vaste planten in de Duin- en Bollenstreek gaan samen aan de slag om hun milieu-impact te verminderen. Zij zetten momenteel in op het verbeteren van de waterkwaliteit en daarmee het behalen van de Kaderrichtlijn Water. Dit doen zij onder de titel Regiocertificering. Hoe belangrijk is het dat zij dit initiatief hebben genomen om aan de slag gaan?

Berend Potjer: “Het getuigt van visie en daadkracht dat de markt zelf het initiatief heeft genomen voor Regiocertificering. Ondernemers werken hierbij gezamenlijk aan maatschappelijke doelen zoals het verbeteren van de waterkwaliteit en het terugdringen van emissies. Ik zie dan ook uit naar de uitkomsten van de eerste jaarrapportage. Het is begrijpelijk dat de sector een appèl heeft gedaan aan de overheid om deze ontwikkeling te ondersteunen.”

Het Rijk is gestopt met het Nationaal Programma Landelijk Gebied. GS hebben afgesproken om de provinciale aanpak (het Zuid-Hollands Programma Landelijk Gebied oftewel ZH-PLG) voort te zetten vanuit de gegroeide samenwerking in de gebieden. Wat is in uw ogen nodig om vanuit deze samenwerking te komen tot voortgang in de verduurzaming van de agrarische bedrijven?

Berend Potjer: “Met het stopzetten van het NPLG door het Rijk zijn de problemen niet verdwenen. De doelen op het gebied van natuur, landbouw, water, stikstof en klimaat veranderen niet en het kabinet onderkent dat ook. We moeten allemaal een bijdrage leveren aan het realiseren van die water-, klimaat- en natuurdoelstellingen. Samen met onze inwoners, bedrijven en overheden uit het gebied willen we ons hiervoor blijven inzetten. Dat doen we door de samenwerking in de gebieden voort te zetten, door concrete projecten uit het Maatregelenpakket uit te voeren en door kennisopbouw en leerervaringen mogelijk te maken. Juist dit soort lerende processen zijn hiervoor essentieel. Samen met Living Lab B7 onderzoeken we bijvoorbeeld hoe de Bollenstreek stappen kan zetten in biodiversiteitsherstel. Zo kunnen we bijvoorbeeld unieke bollenvogels als de gele kwikstaat en veldleeuwerik behouden voor het gebied.”

Heeft u een tip voor de kwekers die aan de slag gaan met Regiocertificering? Heeft u een tip voor de betrokken overheden die aan de slag gaan met Regiocertificering?

Berend Potjer: “Toon lef, ga aan de slag en leer van je collega’s! Door het delen van ervaringen met collega’s helpen jullie elkaar naar een hoger kwaliteitsniveau. Ook de provincie heeft veel ervaring met lerend werken. Weet ons te vinden als je ervaring uit wil wisselen of tegen dingen aanloopt. De collectieve inzet van de ondernemers, de steun van betrokken overheden en een toenemende vraag naar gecertificeerde bollen vormen samen de basis voor een duurzame toekomst van de sector.”

Vragen aan gedeputeerde Meindert Stolk

Hoe kijkt u naar de sierteelt en de gehele landbouw in de regio Duin- en Bollenstreek?

Meindert Stolk: “Ik ken de bollensector als een sterke innovatieve sector, die nu ook weer vooroploopt met de inzet van bijvoorbeeld robots en weerbare teelten. Dat ze de toekomst met vertrouwen tegemoetzien, blijkt uit de geïnitieerde samenwerking in de regiocertificering, dat is een nieuwe coöperatieve aanpak van lastige vraagstukken.”

Voor welke maatschappelijke én regionale doelen is innovatie volgens u van belang voor de sierteelt en andere landbouwsectoren in de Duin- en Bollenstreek?

Meindert Stolk: “Het is vooral belangrijk om samen aan de slag te gaan met nieuwe duurzame verdienmodellen. Dus inzetten op teelten en melkveehouderij met behoud van een schoon milieu en behoud van een sterk verdienmodel. Ook de inzet van internationale medewerkers en het zorgen voor goede arbeidsomstandigheden zijn actuele vraagstukken. De uitdaging is om mooie producten te blijven leveren op een duurzame manier, met behoud van inkomen. Daar moeten we samen mee aan de slag als ondernemers, provincie en andere partijen.”

Welke vorm(en) van ondersteuning kunt u bieden aan kwekers en andere agrarische ondernemers te helpen als zij verduurzamen?

Meindert Stolk: “Hier hebben wij meerdere mogelijkheden voor. Als provincie bieden wij een regeling aan voor innovatie in de land- en tuinbouw. Daarnaast ondersteunen we het project Regiocertificering.”

Heeft u een tip voor de kwekers die aan de slag gaan met Regiocertificering? Heeft u een tip voor de betrokken overheden die aan de slag gaan met Regiocertificering?

Meindert Stolk: “Regiocertificering is een voorbeeld voor de aanpak in de hele grondgebonden land- en tuinbouw. Je kan het ook zien als een vervolg op Kringloopcertificaten in Midden-Delfland. Agrarisch ondernemers die het initiatief nemen voor een aanpak en een perspectief voor individuele bedrijven én voor het gebied. Het zou fantastisch zijn als deze vorm van samenwerking bredere navolging krijgt.  Ga op bezoek bij de ondernemers in Midden-Delfland, zij hebben al 15 jaar ervaring met KPI-doelsturing in de praktijk!”

Wat is jullie rol binnen Regiocertificering?

Sanne: “Wij verzamelen bedrijfsdata van kwekers die deelnemen aan Regiocertificering, met informatie over percelen, teelten, gewasbescherming en bemesting. Vervolgens analyseren we deze gegevens door de milieubelasting op bodem en watersysteem van het afgelopen teeltseizoen te berekenen. Door KPI’s te berekenen, kunnen kwekers en teeltexperts elkaars werkwijze vergelijken en van elkaar leren. Dit helpt kwekers bij het plannen van een duurzamere teelt voor het volgende jaar, waarbij ze individueel begeleid worden door een teeltadviseur.”

Dat rekenen aan KPI’s klinkt ingewikkeld. Wat voor achtergrond hebben jullie?

Sanne: “Ik heb milieukunde en klimaatstudies gestudeerd aan de HAS in Den Bosch en Wageningen Universiteit. Daarnaast ben ik opgegroeid op een hobby boerenbedrijf, waardoor ik van jongs af aan affiniteit heb gehad met de landbouwsector. De afgelopen jaren heb ik meerdere keren KPI’s berekend voor groepen agrarische ondernemers, met focus op de carbon footprint en milieubelasting.”

Stefan: “Ik heb biologie gestudeerd aan de Radboud Universiteit Nijmegen en heb altijd een passie gehad om te werken met data en cijfers. Ik help door ruwe data in Excel te verwerken en KPI’s te berekenen. Daarnaast overleggen we regelmatig met collega’s en teeltexperts van Delphy om ervoor te zorgen dat we de indicatoren correct berekenen en de teelt optimaal verduurzamen.”

Hoe weten jullie of de aangeleverde gegevens kloppen?

Sanne: “We hebben onze werkwijze bij enkele kwekers getest. Vooraf sturen we een vragenlijst waarin we aangeven welke informatie we willen verkrijgen. Daarnaast hebben we met de teeltexperts bepaald om enkele documenten ter check op te vragen. Vervolgens bespreken we alle data met de teeltadviseurs om te controleren of alles klopt en logisch is. Indien er onduidelijkheden zijn, gaan we terug naar de kweker.”

Kunnen jullie al iets zeggen over de informatie die jullie hebben verkregen?

Stefan: “Nog niet veel, maar we zien dat sommige kwekers zeer duurzaam telen en dat er verschillen zijn tussen percelen en bedrijven. Dit kan te maken hebben met de bloemsoort of cultivar. Deze inzichten vormen aanknopingspunten voor gesprekken met de kwekers, zowel individueel als in groepsverband. We zijn ervan overtuigd dat onze aanpak met Regiocertificering werkt en zorgt voor verduurzaming.”

Kunnen de deelnemende kwekers jullie bellen voor een afspraak?

Sanne: “In deze eerste fase zijn de deelnemende bedrijven al bekend. We sturen de vragenlijsten en bellen de kwekers voor een afspraak. Dit doen we graag zelf om het proces strak te kunnen organiseren.

Het project Regiocertificering is een samenwerking tussen telers en experts met als doel diverse duurzaamheidsdoelen te bereiken in de regio Duin- en Bollenstreek. Door gebruik te maken van kritische prestatie-indicatoren (KPI’s), gezamenlijke leerprocessen en ondersteuning van teeltadviseurs, streven telers ernaar hun bedrijfsvoering te verduurzamen en de emissies naar het milieu te minimaliseren. Lees hier meer over Regiocertificering.

Eind 2023 is een plan opgesteld om in de regio Duin- en Bollenstreek aan de slag te gaan om de regionale doelen (geformuleerd in het Zuid-Hollands Programma Landelijk Gebied) te gaan halen. Het behalen van doelen in een gebied doe je niet alleen. Het vereist een aanpak waarbij kwekers, sectoren en organisaties samen aan de slag gaan, ondersteuning krijgen van experts en met elkaar kunnen klankborden. Dit is het plan onder de titel Regiocertificering.

Vanuit Schuttelaar en Partners is Harry Kager, met zijn collega Léon Jansen, door ons ingeschakeld om het plan op te stellen. Tal van partijen als LTO Noord, organisaties binnen en buiten de sector, experts en bollentelers zijn geraadpleegd en hebben aan het plan meegewerkt. De plannenmakerij is in januari 2024 in feite afgerond door Simon Pennings. Pennings overhandigde het projectplan om aan de slag te gaan met Regiocertificering aan Jaap Smit, de commissaris van de Koning.

Waarom zijn jullie door KAVB en Greenport gevraagd om te helpen bij het opstellen van een plan?

Collega Léon en ik willen de wereld een beetje beter maken en de agrifood sector helpen verduurzamen. Daarbij heb ik van huis uit een sterke drive om ondernemers in de agrarische sector te helpen. Maar eerlijk gezegd denk ik dat het komt doordat we de sector, overheden en maatschappelijke organisaties met een aantal andere complexe vraagstukken hebben mogen helpen. Daarbij proberen we altijd een transparante rol te hebben en mogelijk te maken dat partijen samenwerken aan ambities, overheidsdoelstellingen en op een voor ondernemers realistische manier. Bijvoorbeeld als het gaat om biodiversiteit en milieuaspecten.

Ik verbind partijen. Mooie projecten van ons waar ik trots op ben zijn bijvoorbeeld ook het Deltaplan Biodiversiteitsherstel (www.samenvoorbiodiversiteit.nl) en ik ben voorzitter van een Nederlands agrifood platform om de sector in Oekraïne te helpen en te verduurzamen. Regiocertificering is ook een heel mooi initiatief. Voor mijn gevoel is het vooral een initiatief van de kwekers in overleg met allerlei organisaties in de regio zelf. Daar word ik blij van, want het komt voort uit ‘willen’.

Wat houdt volgens jou Regiocertificering in?

De sector in de regio staat voor opgaven als het gaat om plantgezondheid, waterkwaliteit, bodemkwaliteit, biodiversiteit, energie en klimaat. Regiocertificering is een systematiek om op bedrijfsniveau inzichtelijk te maken hoe de bedrijven scoren op deze thema’s en om samen te kijken hoe de prestaties te verbeteren. Het gaat dus om inzicht en samen leren. Telers in de Duin- en Bollenstreek onderkennen de urgentie om hun bedrijfsvoering verder te verduurzamen en op een gestructureerde en inzichtelijke wijze de regionale doelen te halen.

Provincie, Hoogheemraadschap van Rijnland en andere partijen in het gebied zien de opgaven ook en zijn positief dat kwekers daarmee aan de slag willen. Ik heb veel verschillende mensen en organisaties het afgelopen half jaar mogen interviewen over de voorgestelde aanpak. Wat mij opvalt is dat echt veel mensen in de regio positief zijn over de kwekers en melkveehouders. Helemaal nu ze actief aan de slag willen om gebiedsdoelen te halen. De eerste prioriteit is het voldoen aan de normen van de Kaderrichtlijn Water door het verminderen van de impact op het milieu door meststoffen en gewasbeschermingsmiddelen. Dat gaat met deze aanpak lukken!

Wat zijn de volgende stappen?

We zijn opgestart. In mei 2024 hebben we een groep kwekers van voorjaarsbloeiers, o.a. tulpenbollen, gesproken. Zij willen meedoen en willen vooral dat we direct aan de slag gaan. Komende maanden zijn zij heel druk op het bedrijf en gaan wij allerlei bedrijfsdata bij de ondernemers ophalen en de indicatoren (KPI’s: kritische prestatie indicatoren) per bedrijf berekenen. Het verkrijgen van die bedrijfsdata, het doorrekenen en met een duur woord ‘benchmarken’ is veel werk komende zomer. Dit stuk is essentieel en de basis voor vervolgdiscussie en individueel advies in het najaar. Tegelijkertijd hebben enkele vaste plantenkwekers zich bij ons gemeld om een tweede pilotgroep te vormen.

Door samen te werken als kwekers, met adviseurs en met partijen daaromheen zoals het Hoogheemraadschap en de Provincie kunnen we grotere stappen zetten dan ieder afzonderlijk en houden we elkaar scherp. We beginnen met fosfaat en waterkwaliteit in een kleine groep, maar het doel is: meer thema’s en meer telers.

Hoe kijk jij naar de toekomst van Regiocertificering en de uitwerking op de Duin- en Bollenstreek?

De aanpak is gericht op verduurzamen en het behalen van de gebiedsdoelen. Daarvoor starten we nu met pilotgroepen en willen we snel uitbreiden naar meer agrarische ondernemers. We zitten nu in de pilot- en ontwikkelfase en werken toe naar een systeem dat kan blijven functioneren de komende jaren. Het draait daarbij vooral om samen leren, duurzaamheidsprestaties inzichtelijk maken en deze prestaties verbeteren. Regiocertificering is daarbij een waarborg dat de sierteelt en gehele agrarische sector in de regio voldoet aan de maatschappelijke opgaven.