De belangrijkste conclusie en aanbevelingen van de onderzoekers:
Streef voor 2030 naar een aandeel hernieuwbare grondstoffen van 50%;
Voor het verruimen van het aanbod op korte termijn kunnen bestaande grondstoffen kokos, houtvezel, schors en compost doorontwikkeld worden door verdergaand fractioneren en vervezelen, alsmede door het samenvoegen van fracties in vooraf gedefinieerde groeimedia met teeltadvies;
Voor het verruimen van het aanbod op langere termijn kunnen de grondstoffen acrotelm, verbeterde houtvezel, biochar, landbouwvezels en halffabricaten met compost doorontwikkeld worden. Dit kan door het stabiliseren van hout en landbouwvezels, het vergroten van het areaal voor paludicultuur, halffabricaten en composten, en het ontwikkelen van hygiënisatieprocessen en toetsen voor onder andere halffabricaten;
Het is belangrijk telers te ondersteunen via een opleidingsaanbod en informatievoorziening.
Het nieuwe tulpenbroeiboek, geschreven door Alex Buis van Tulpenadvies BV en oud-onderzoeker Henk Gude, biedt studenten diepgaand inzicht in de technieken en processen achter het broeien van tulpen. Van de beschrijvingen van ziekten en plagen tot het beheersen van het broeiproces, elke stap wordt gedetailleerd beschreven met illustraties en praktische tips. Dit educatieve hulpmiddel is bedoeld om studenten te voorzien van essentiële kennis en vaardigheden voor een succesvolle carrière in de bloembollensector.
Waardevolle bron van informatie
Met heldere uitleg en een praktische benadering is het tulpenbroeiboek een waardevolle bron voor toekomstige broeiers. Voor bestaande tulpenbroeiers zit het boek vol met herkenbare beschrijvingen en foto’s. Hierdoor kan het boek worden gebruikt voor het actualiseren van de achtergrondkennis.
Eerste exemplaar
Jasper Dogterom is bedrijfsopvolger van Dogterom Flowerbulbs in Oude Tonge, Zuid-Holland. Het bedrijf bestaat uit de takken bloembollen, akkerbouw en sinds dit jaar ook broeierij. Dogterom Flowerbulbs heeft de missie om op een zo duurzaam mogelijke wijze kwalitatief hoogwaardig voedsel en bloembollen te produceren.
Boek bestellen via Bollenacademie
Het boek is onderdeel van een hele reeks boeken dat de Bollenacademie heeft uitgegeven en iedereen kan het boek bestellen via de website van de bollenacademie.
Op de agrarische meetpunten in het bollengebied zijn 14 normoverschrijdingen gemeten in 2023 van de jaargemiddelde overschrijdingen én de maximaal aanvaardbare concentratie (MAC). Dit is het laagste sinds 2014 dat het meetnet actief is. De mate van normoverschrijding (hoe vaak de concentratie boven de norm ligt) was ook lager dan in de voorgaande jaren. Voor 2023 is dit goed nieuws.
Voorkomen dat middelen verboden worden
In de eerste drie maanden van 2024 zijn er echter al net zoveel normoverschrijdingen gemeten als in heel 2023. Dat betekent dat bij de toepassing van middelen te hoge concentraties in de sloten terechtkomen. Het is belangrijk dat het aantal normoverschrijdingen daalt in verband met de waterkwaliteit maar ook om te voorkomen dat middelen verboden worden en daarmee voor het behoud van een effectief middelenpakket voor agrariërs. Agrariërs die willen investeren in hun onderneming kunnen advies inwinnen via het Landbouwportaal Rijnland. Daarnaast zijn er subsidies beschikbaar voor maatregelen die bijdragen aan een betere waterkwaliteit.
Onkruidbestrijders en dompelmiddelen de grootste probleemstoffen in 2023
Pendimethalin (Stomp en Wing P) zorgde in 2023, net zoals in de voorgaande jaren, het vaakst voor een normoverschrijding. Hierbij waren de concentraties regelmatig boven de MAC-norm. Concentraties boven de MAC hebben direct een negatief effect op het waterleven. Deze stof komt voornamelijk in het water tijdens het spuiten en door afspoeling na hevige regenval na het spuiten. Deze afspoeling kan zelfs enige weken na toepassing nog normoverschrijdingen veroorzaken. Om normoverschrijdingen tegen te gaan wordt momenteel een pilot uitgevoerd in samenwerking met enkele bollentelers uit de Hogeveensepolder en Delphy. Hierbij wordt onderzocht hoe de normoverschrijdingen tegengegaan kunnen worden.
Ook stoffen die worden gebruikt in de bolontsmetting, zijn boven normen gemeten. Het gaat om de toegelaten middelen pyraclostrobin (Securo en Signum) en azoxystrobin (Amistar). Mogelijk ontstaan er emissies tijdens het bolontsmetten of door uit/afspoeling van de bol. Deze normoverschrijdingen zijn waargenomen in het najaar.
Ook carbendazim was nog normoverschrijdend aanwezig. Dit is een afbraakproduct van thiofanaat-methyl, dat geen toelating meer heeft. Deze normoverschrijdingen komen waarschijnlijk door nalevering uit de bodem en de verwachting is dat deze in de loop van de tijd verdwijnen.
Geen probleemstoffen in instromend water
In het zuiden van het bollengebied, waar het water in de Haarlemmertrekvaart het bollengebied instroomt, is een meetlocatie waar in 2024 ook enkele keren gewasbeschermingsmiddelen zijn gemeten. De bovengenoemde probleemstoffen zijn hier niet of in veel lagere concentraties waargenomen dan in het bollengebied.
Schoon water voor een gezond imago
Schoon en gezond water is belangrijk voor iedereen. Niet alleen voor mens, plant en dier maar ook voor de economie en het imago van de agrarische sector. Rijnland werkt in verschillende projecten met agrariërs samen om de normoverschrijdingen te verminderen.
Regiocertificering; aan de slag met waterkwaliteit
Vanuit het project Regiocertificering gaan in mei 2024 een aantal telers aan de slag met de doelen vanuit het ZH-PLG, waaronder het verbeteren van de waterkwaliteit. Door individuele adviezen en doelgerichte maatregelen vanuit Regiocertificering kunnen eventuele overschrijdingen worden teruggedrongen en daarmee verbetert de waterkwaliteit.
Uiteraard zijn we het grootste deel van de ochtend buiten geweest om met eigen ogen te zien hoe bepaalde maatregelen er in de praktijk uit zien. Het is allereerst opvallend hoeveel diversiteit in planten en kleuren je direct ziet. Eén van de redenen voor de verscheidenheid aan kleuren is dat onkruid op een andere wijze wordt benaderd bij de proeven die lopen in Fieldlab Bol. Mechanisch wieden is een van de methodes die wordt toegepast. Het valt ook op dat sommige bedden en de rijpaden een stuk groener zijn. Dit staat in contrast met hoe bollen vaak worden geteeld. Om comfortabel te zijn met het onkruid is het voor sommigen nodig om onkruid op een andere manier te benaderen, bijvoorbeeld als bijkruid – zoals deze ochtend klonk. Het onkruid levert in ieder geval geen ongemak voor de biodiversiteit, maar ook door de bedekking van de bodem zal uitdroging veel minder kans krijgen. Onkruid kan daarnaast als aanwijzer fungeren voor de nutriënten in de bodem.
Daarnaast is er een grote verscheidenheid aan soorten planten op het proefveld van Fieldlab Bol. Hier experimenteren ze met meer rust tussen de teelten door. De bollen staan ruimer geplant want voor verschillende voordelen kan zorgen als het gaat om ziektes en plagen. Ook geeft dit ruimte aan de mechanische manieren van onkruid wieden. Meer rust in het telen geeft ook de bodem (en het bodemleven) de kans om in balans te komen. Het kost een aantal jaren voordat de bodem zodanig is balans is dat de teelt van bijvoorbeeld tulpen zonder chemisch ingrijpen goed werkt.
Inspirerend om te zien welke proeven en ideeën er bestaan in de noordelijke bollenstreek. Iets wat er in de zuidelijke bollenstreek vaker klinkt en ook wordt onderzocht is biodiversiteit. Uiteindelijk draagt een duurzamere teelt bij aan biodiversiteit en de balans van het systeem. De inzichten die wij hierover op doen kunnen wij delen met NH en zo brengen onze inzichten de bollenteelt hopelijk verder.
Kortom, prachtige ochtend buiten in de zon, waarbij nogmaals benadrukt wordt dat met samen leren, samen werken, we kunnen komen tot een duurzamere teelt mét een toekomstperspectief.
De leerlingen van VSO Het Duin OB1 kregen de felbegeerde award in handen na hun inzet tijdens de Tuinbouw Battle. De klas won in hun ronde en maakte – mede daardoor – kans op de hoofdprijs. Directeur Rabobank Bollenstreek, Ferry Huurman, klom op het podium om de kinderen hun prijs te overhandigen. Ferry: “Vandaag komen oud en nieuw mooi samen. In het hart van het al meer dan 75 jaar bestaande Bloemencorso Bollenstreek ontvangen we de generatie van de toekomst. Mooi om te zien hoe zij zich hier met een open en nieuwsgierige blik bewegen. Deze generatie hebben we hard nodig om ook op de lange termijn een toekomstbestendige regio te blijven. Als Rabobank vinden we het belangrijk een bijdrage te leveren aan de brede welvaart in de streek. Om die reden zijn we naast sponsor van het Bloemencorso Bollenstreek ook partner van de Tuinbouw Battle en het platform Vier de Lente, die jongeren en bedrijfsleven actief verbinden.”
Winnaar speurtocht
Naast het winnen van de award maakten de ruim 200 leerlingen ook kans op de prijs voor de speurtocht die ze die ochtend deden. Met vragen over de Tuinbouw Battle, de sierteelt en het Bloemencorso Bollenstreek werd de opgedane kennis van de leerlingen getest. Basisschool de Avonturier groep 7 had de meeste vragen goed en gaat met de klas op bezoek bij de Tulperij in Voorhout. Bestuurslid Educatie van Bloemencorso Bollenstreek Marlijn Hoeijmans: “Aan de hand van de speurtocht tijdens de finale van de Tuinbouw Battle, en workshops die later nog gegeven worden, enthousiasmeren we kinderen voor ons Bloemencorso en de sierteelt. De verjonging van ons corso hebben wij in het vizier en met de finale van de Tuinbouw Battle bij onze opbouwlocatie dragen wij bij aan het in stand houden van ons cultureel immaterieel erfgoed. Het was een feest om die kinderen zo enthousiast en boordevol kennis te zien! We hebben echt de lente gevierd!”
Vier de Lente Vroegbloeiers
Vier de Lente Vroegbloeiers is drie jaar geleden opgezet als ‘jonge zusje’ van Bloemencorso Bollenstreek om op een verjongende manier kennis van het bollenvak, sierteelt en de streek over te dragen op de nieuwe generatie! Dit is een belangrijke voorwaarde voor de bijschrijving van het Bloemencorso op de UNESCO Werelderfgoedlijst. De Tuinbouw Battle is een prachtige manier om leerlingen van groep 7/8, de zogenaamde ‘Vroegbloeiers’ te enthousiasmeren.
Leren en werken in het groen
Greenport Duin- en Bollenstreek draagt met de organisatie van de Tuinbouw Battle bij aan de promotie van leren en werken in de sierteelt. Op een speelse manier komen de kinderen in aanraking met de sierteelt en alle aspecten die daar bij horen: verzorging, marketing, verpakking, verkoop, stuksprijs en het maken van een verslag. Als afsluiting wordt de finale van de Tuinbouw Battle georganiseerd.
Meedoen met de Tuinbouw Battle? Geef je op!
Eva van der Kwast (organisator Tuinbouw Battle): “Het project Tuinbouw Battle draait nu een paar jaar en ook in het najaar van 2024 en het voorjaar van 2025 gaat de battle weer van start. Ik nodig alle basisscholen (groep 7/8) uit de regio op om mee te doen! Het project wordt volledig verzorgd en deelname is gratis. Geef je dus op en wie weet sta jij met jouw klas volgend jaar op het podium tijdens de finale.” Aanmelden kan via: eva@greenportdb.nl.
Partners
De Tuinbouw Battle wordt in Greenport Duin- en Bollenstreek mede mogelijk gemaakt door: Yuverta mbo, Bosman Van Zaal, Container Centralen, Economic Board Duin- en Bollenstreek, Rabobank, Stimuflori, Greenport Aalsmeer en Greenport Duin- en Bollenstreek.
Op deze zonnige vrijdag werden de ruim 40 genodigden getrakteerd op een veldbezoek door de Duin- en Bollenstreek. In de bus waren o.a. ook Hoogheemraadschap Rijnland, diverse partijen actief in de bollensector en telers aanwezig. Met stops en korte rondleidingen bij het demoveld van de Bollenjongens, Gebr. Rotteveel, Fa. A.T. Zeestraten en een bezoek aan de Tulip Experience Amsterdam. Ook stopte de delegatie bij de mogelijke locatie voor het winnen van aardwarmte. Deze plekken geven een goed beeld van de diversiteit aan agrarische bedrijven in de streek (veehouderij, bollenteelt, vaste planten en toerisme) en de ondernemers vertelden hun persoonlijke verhaal. Verhalen vol met drive over het verduurzamen van hun sector, het samenwerken met de natuur en de liefde voor de streek.
Communicatie met elkaar
Bollenjongen Ruben de Groot onderschreef het belang van communicatie tussen gemeente, provincie en agrariërs. Hij stipte dit extra aan als het gaat om woningbouw in de streek. Ruben ziet voldoende plekken die niet (meer) geschikt zijn als bollengrond en in aanmerking komen als mogelijk bouwgrond. Hij riep de bestuurders op in gesprek te gaan met de agrariërs – die graag betrokken zijn – die mogelijkheden zien in de streek om woningen te bouwen. Ruben is ook actief op het demoveld (hij stelde het land beschikbaar) waar proeven worden gedaan met natuurinclusief telen en ander gebruik van bodembedekking zoals een extra dikke laag stro en houtvezel om onkruid tegen te gaan.
De blik naar buiten en toekomstgericht
Agrariërs in de streek werken hard aan o.a. duurzaamheid, natuurinclusiviteit, biodiversiteit, Kader Richtlijn Water, het terugdringen van het gebruik gewasbeschermingsmiddelen en ze zijn innovatief bezig. Eén van die innovaties is ziekzoekrobot Theo, die heel gericht zieke tulpen kan behandelen, en ook de laserwieder die met laser onkruid tussen het gewas verwijderd. Daarnaast de Regiocertificering ontwikkeld. Dit is een idee vanuit de sector om – van binnenuit – verbeterslagen te agenderen en deze na te streven. Met het oog op 2030 gaan de agrariërs in de Duin- en Bollenstreek vol goede moed aan de slag om met elkaar, de omgeving, gemeenten en provincie zorg te dragen voor een toekomstbestendige Duin- en Bollenstreek.
