Het grote aantal organisaties, provincies, gemeenten en bedrijven dat de brandbrief heeft ondertekend, illustreert de ernst van de situatie waarin ondernemers in de glastuinbouw zich al enkele maanden bevinden. Vanuit Greenport Duin- en Bollenstreek hebben wij de brandbrief van onze collega’s van Glastuinbouw Nederland over de torenhoge energieprijzen ondersteund. Hoewel de problematiek in onze regio minder urgent is, blijft het van groot belang dat de energietransitie die de tuinbouw doormaakt niet nog meer gehinderd wordt.
In de brief aan de ministers Adriaansens van Economische Zaken en Klimaat, Staghouwer van Landbouw, Natuur en Voedselkwaliteit en Jetten voor Klimaat en Energie benadrukt het glastuinbouwcollectief dat een van de Nederlandse topsectoren het erg zwaar heeft. Niet alleen voor de korte, maar zeker ook voor de langere termijn verzoekt de glastuinbouw het kabinet om de urgentie te erkennen en actief mee te denken over oplossingen.
Niet van tijdelijke aard
Uit de nu al bekende energieprijzen voor de lange termijn blijkt dat het probleem van de hoge energieprijzen niet van tijdelijke aard is en niet alleen deze winter speelt. “De prijzen vandaag én voor de komende jaren zijn enorm hoog en leiden daarmee tot langdurig hoge productiekosten. Deze hoge kosten zijn, in tegenstelling tot veel andere sectoren, niet door te berekenen in de verkoopprijzen, omdat deze op een Europese- of wereldmarkt worden bepaald”, analyseert Adri Bom-Lemstra.
Liquiditeitsproblemen
Er zijn grote zorgen over het economisch perspectief van de Topsector Tuinbouw & Uitgangsmaterialen. Ondernemers komen in acute liquiditeits- en continuïteitsproblemen. Het betalen van de dagelijkse rekeningen wordt lastig, investeren in een klimaatneutrale productie schier onmogelijk. Dit blijkt zowel uit eigen analyses onder de leden van brancheorganisatie Glastuinbouw Nederland, als uit sectoranalyses van de Rabobank. De vrees is dat zelfs in de kern gezonde bedrijven in hun voortbestaan worden bedreigd.
Duurzame projecten
Niet alleen bedrijven die afhankelijk zijn van aardgas worden geraakt. Ook glastuinbouwbedrijven die reeds hebben geïnvesteerd in duurzame warmte, bijvoorbeeld vanuit geothermie of biomassa, worden getroffen. Dit komt doordat de hoogte van de SDE-subsidie die zij ontvangen in de huidige systematiek is gekoppeld aan de gasprijs. De subsidie voor 2022 droogt met deze gasprijzen op en maakt het draaiende houden van deze projecten financieel onhaalbaar. Duurzame projecten zullen noodgedwongen worden stilgezet.
De sector heeft aangetoond voorop te kunnen en willen lopen in de energietransitie, maar met de huidige omstandigheden zal die transitie ernstig vertragen, of onmogelijk worden. Dat is niet alleen van invloed op de productiebedrijven, maar heeft gevolgen voor de gehele keten.
Ver buiten invloedsfeer
Die boodschap benadrukte Adri Bom-Lemstra vrijdag 21 januari tijdens een actie van de glastuinbouw bij het Binnenhof in Den Haag. Zij overhandigde de brandbrief aan de ministers Staghouwer en Jetten met het dringende verzoek om met spoed met de sector in overleg te treden. “Inzet is primair om te zorgen voor voldoende liquiditeits- en financiële reserves voor bedrijven. Deze uitzonderlijke situatie op de energiemarkt ligt immers ver buiten hun invloedsfeer. Zonder oplossingen voor de kortetermijnproblematiek verdwijnen het langetermijnperspectief, de energietransitie en een fossielvrije glastuinbouw uit beeld. Dat terwijl de tuinbouw juist concreet in het coalitieakkoord is aangewezen als potentiële koploper in energiezuinige en circulaire productie van hoogwaardige glasgroenten, snijbloemen en potplanten.”
Sterk cluster
Ondernemers moeten kunnen rekenen op een robuust pakket aan hulpmiddelen, om te zorgen dat de beoogde energietransitie niet tot stilstand komt. “De glastuinbouw is een belangrijke sector in Nederland; een sterk cluster en een kennissector bij uitstek. Wij kunnen een belangrijke bijdrage leveren aan gezondheid en geluk voor consumenten in Nederland, Europa en ook daarbuiten. Wij zijn blij dat de ministers oog hebben voor ons probleem en vertrouwen erop dat we spoedig met elkaar het gesprek aan kunnen gaan”, zo zei Adri Bom-Lemstra.
Duidelijke noodkreet
In een korte reactie op de boodschap van de glastuinbouw antwoordde minister Jetten dat hij ook als kamerlid al veel mooie glastuinbouwbedrijven heeft bezocht. “Het is een sector met een mooie ambitie op gebied van klimaat. Dat hebben we in ons regeerakkoord ook benoemd.” De minister gaf aan graag met zijn collega’s en met de glastuinbouwsector te kijken naar oplossingen. “Het is een duidelijke noodkreet van de glastuinbouw.” Zijn collega Staghouwer sprak van een erg belangrijk signaal van de sector. “Hier gaan we zeker over in gesprek.” Beide ministers onderkennen het probleem, stellen dat het niet makkelijk is, maar willen zeker zoeken naar oplossingen. “Maar we moeten vooral ook kijken hoe we sneller kunnen verduurzamen”, voegde minister Jetten daar nog aan toe.
Zo brengt ’t toch niks op
De overhandiging van de brief aan beide bewindsvoerders werd opgeluisterd met een optreden van het Westlandse duo Komfort & Joy. Zij zongen ‘Zo brengt ’t toch niks op’, een geactualiseerde versie van het lied ‘Brengt ’t nog wat op’ van de Kromme Jongens. Een band, die in de jaren negentig ‘wereldberoemd’ was in het Westland en omstreken. Hun zelf geschreven liedjes werden gezongen in streekdialect en hadden doorgaans de glastuinbouw als onderwerp.
