De gevolgen van klimaatverandering worden steeds meer voelbaar in Nederland. Ook de sierteelt kampt met deze problemen. In de Bollenstreek, het culturele centrum van de bloemenproductie, kunnen in de komende tien tot vijftig jaar verzilting, watertekort, wateroverschot en plagen een steeds grotere drukfactor gaan worden op de teelt van bloembollen. Inholland Hogeschool wil bijdragen aan het oplossen van dit probleem met het onderzoeksproject “Van crisismanagement tot risicomanagement in de agrarische sector”. Als onderdeel van dit onderzoeksproject is gekeken naar welke rol bodemleven kan spelen bij het mitigeren van effecten van klimaatverandering in de bollenteelt van de Bollenstreek.
MultiCriteria Analyse beoordeeld maatregelen
Om een antwoord te geven op de onderzoeksvraag: “In hoeverre is het stimuleren van bodemleven in de bollenteelt in de Bollenstreek een effectieve maatregel voor de teler om de bodem weerbaarder te maken tegen effecten van klimaatverandering? “, zijn er literatuurstudie, interviews en een MCA (MultiCriteria Analyse) uitgevoerd.
In de literatuurstudie en interviews is gekeken naar welke effecten van klimaatverandering zich in de Bollenstreek voordoen. Ook is onderzocht welke rol bodemleven kan spelen om deze klimaatrisico’s te mitigeren.
Op basis van de interviews zijn er vervolgens vijf maatregelen beschreven om bodemleven te stimuleren. Deze maatregelen zijn in de MCA getest op een aantal toetsaspecten om te kijken welke maatregel het meest effectief is.
De effecten van klimaatverandering op de bollenteelt in de Bollenstreek
Deze effecten van klimaatverandering zullen negatieve effecten hebben op de teelt van bloembollen in de streek. Verzilting is een groot risico voor de teelt omdat de tulp, die heel veel geteeld wordt in de streek, veel kans loopt op zoutschade door de lage tolerantie voor
Zout die deze siergewassen hebben. Brakwater heeft namelijk al een zoutwaarde tussen de 300 en 1000 mg CL/L.
Tabel 1
Zoutschadedrempel
Opmerking. Overgenomen uit Actualisering van de kennis van de zouttolerantie van landbouwgewassen (p. 27) door (Van Bakel & Suyt, 2011),. Copyright 2011, Wageningen University & Research.
Naast verzilting zijn ook droogte en wateroverlast effecten van klimaatverandering die steeds vaker voorkomen. Door het stimuleren van bodemleven kan de bodem aggregaten(klonten) vormen die uitspoeling voorkomen en water sneller opnemen in de bodem. Deze aggregaten werken als sponsen en nemen water op wat bij droogte beschikbaar is voor de gewassen. Het verhogen van het organische stofgehalte van de bodem met 1% leidt tot het vasthouden van maximaal 198.000 liter water extra per hectare.
Figuur 2
Watervasthoudend vermogen organische stof
Opmerking. Overgenomen uit Raising soil organic matter content to improve water holding capacity (p. 2) door (Bhadha, Capasso, Khatiwada, Swanson, & Laborde, 2021) Copyright z.d. Bhadha, Capasso, Khatiwada, Swanson, & Laborde.
Helaas is de huidige staat van het bodemleven in de Bollenstreek niet duidelijk. Over het algemeen wordt er vanuit gegaan dat het slecht gaat met het bodemleven door de intensieve grondbewerking. Om te achterhalen in welke mate bodemleven de effecten van klimaatverandering tegen kan gaan is het noodzakelijk om het bodemleven in kaart te brengen. Aan de hand van die gegevens kan een vervolg experiment plaatsvinden waarbij bodemleven gestimuleerd wordt op het perceel door middel van extensieve grondbewerking zoals bij biologische bollenteelt. Dit kan inzicht geven in hoeverre deze percelen met een rijk bodemleven instaat zijn om effecten van klimaatverandering beter op te vangen dan percelen met regulieren teelt.
Gezond bodemleven maakt bodem weerbaar
Om de bodem weer weerbaar te maken tegen klimaatverandering zal bodemleven gestimuleerd moeten worden.
Dit heeft ermee te maken dat bodemleven op veel aspecten de bodem verbetert waardoor droogte, wateroverlast, verzilting en plagen tegengegaan kunnen worden. De mate waarin bodemleven een bijdrage levert aan het tegengaan van effecten van klimaatverandering is niet bekend.
Een van de meest effectieve maatregelen voor het stimuleren van bodemleven is biologische teelt.
Om de daadwerkelijk te kunnen vaststellen in hoeverre bodemleven de effecten van klimaatverandering tegen kan gaan is vervolg onderzoek nodig.
Laat de bodem voor je werken!
Referenties:
Van Bakel, P., & Suyt, L. (2011). Actualisering van de kennis van de zouttolerantie van landbouwgewassen. Wageningen: Wageningen Universiteit and Research. Geraadpleegd op 8-2-2024
Bhadha, J., Capasso, J., Khatiwada, R., Swanson, S., & Laborde, C. (2021). RAISING SOIL ORGANIC MATTER CONTENT TO IMPROVE WATER HOLDING CAPACITY. Florida: University of Florida. https://doi.org/10.32473/edis-ss661-2017
