Met de opening van het Centrum Weerbare Sierteeltsector in Rijnsburg, ontstaat een fysieke ontmoetingsplek voor partners binnen de publiek private samenwerking Weerbare Sierteeltsector. In deze aanpak werken overheidsinstanties en bedrijven samen om preventieve en repressieve maatregelen te nemen tegen criminele inmenging binnen de sierteeltsector. Het doel is om de veiligheid van ondernemers en medewerkers te vergroten. Denk hierbij aan fysieke maatregelen zoals cameratoezicht en het houden van integrale controles, maar ook het delen van kennis over manieren om ondermijning te herkennen. Dit is het derde centrum dat geopend is. In 2022 is gestart met een locatie in Aalsmeer en in december 2023 is de locatie in Naaldwijk geopend.

Misbruik van de kracht van de sector

De sterke logistieke processen en exportpositie van de sierteelt hebben een keerzijde. De sector is kwetsbaar vanwege de internationale en dagelijkse vers logistiek. Criminelen maken misbruik van de kracht en de vele transportbewegingen van de sector voor o.a. smokkel van verdovende middelen, wapens en cashgeld. Ondernemers zijn zich hier niet altijd van bewust en we zien dat medewerkers soms onder druk worden gezet of via afpersing gedwongen worden om mee te werken. Dit creëert mogelijk een onveilige werkomgeving en dat willen we voorkomen. Ook de aanpak van arbeidsuitbuiting heeft de aandacht van de aanpak Weerbare Sierteeltsector. 

Cornelis Visser, burgemeester gemeente Katwijk geeft tijdens de opening van het Centrum Weerbare Sierteeltsector aan heel trots te zijn. “Wat als een initiatief hier in Rijnsburg begon, is nu een mainport aanpak waarbinnen we als partners opereren met een focus op preventie. We delen zo goed mogelijk informatie met elkaar om de leef- en werkomgeving voor iedereen veilig te houden en een werkplek als deze, waar de partners elkaar kunnen ontmoeten, is belangrijk hierbij.”

Samenwerking

De aanpak Weerbare Sierteeltsector vindt het belangrijk om het mooie van de sector te beschermen en het kwetsbare aan te pakken. De focus is daarom preventie door ondernemers helpen weerbaar te worden. Dit doen we door het delen van kennis en geven van tips. Ondernemers kunnen zo zelf maatregelen nemen om criminaliteit te voorkomen. Maar zij kunnen ook makkelijker signalen van criminaliteit herkennen en misstanden melden. Ons doel is samen de sierteeltsector sterk en veilig te houden. We doen dat in nauwe samenwerking tussen bedrijven en de overheid. We krijgen daar bij (financiële) steun van het ministerie van Justitie en Veiligheid, Directoraat Generaal Ondermijning.

Bron: Gemeente Katwijk

Aanvankelijk werd de stof gevonden in de West-Friese polder De Drieban. Omdat er veel bollenteelt te vinden is, werd de sector als de mogelijke veroorzaker gezien door de milieu-activist Johan Vollenbroek en zijn Mobilisation for the Environment (MOB). Nu blijkt dat de werkzame stof uit herbiciden voor de akkerbouw en vollegrondsgroenteelt als Herbogil, Tolkan en DM88 op meer plaatsen wordt gevonden. Onder meer in natuurgebied Het Zwanenwater bij Callantsoog en in het water van De Zaan is dinoterb gevonden, maar de hoogste concentraties zijn rond Julianadorp gemeten. 

Ondanks dat bij het Ctgb onbekend is of het middel ooit in de bollenteelt is toegelaten, wordt de sector door de geografische vindplaatsen als veroorzaker gezien. Dinoterb is niet opgenomen in de stoffen die vallen onder de Kaderrichtlijn Water (KRW) en is ook geen onderdeel van de landelijke stoffenlijst van het Landelijk Meetnet Gewasbeschermingsmiddelen Land- en Tuinbouw, meldt HHNK op de website. 

’Je spuit je bollen dood’

Navraag bij het schap leert dat eventueel onderzoek uit 2014 nog onbekend is. In januari van dat jaar werd de stof ook gevonden en akkerbouwteeltadviseur Piet Groen van CAV Agrotheek gaf toen al aan dat het middel niet aan de bollen is geleverd. Hij zit inmiddels 41 jaar in het vak en zegt opnieuw: „Ook toen het nog wel was toegelaten werd het in de bollen niet gebruikt, want je spuit je bollen er mee dood. Het is echt onzin te suggereren dat bollenkwekers het gebruiken. Het is tot 1998 in graszaad en aardappel gebruikt om bijvoorbeeld kamille te bestrijden, maar ook daar wordt het sinds het verbod niet meer gebruikt. Er zijn bovendien betere middelen.” 

Drugs

Voorzitter Jaap Bond van de KAVB acht de kans klein dat het om illegaal gebruik gaat, omdat het middel al lang niet meer wordt verkocht, omdat er volgens hem prima legale alternatieven zijn en omdat het opeens op zoveel plaatsen wordt gevonden. De Stichting Agrifacts, die verkeerde veronderstellingen rond de agrarische sector bestrijdt, meldt op voorheen twitter dat de stof in 2022 opeens op 33 plekken is gevonden, terwijl er eerder dat jaar niets aan de hand leek. CAV Agrotheek, de KAVB en het CDA denken aan drugsafval, maar die lozingen zijn nooit op de stof onderzocht.

Zolang er geen onderzoek naar de herkomst is afgerond, wordt druk gespeculeerd over de herkomst. Het zou om uitspoeling gaan van gebruik van lang geleden. Dat verklaart de vondst in Het Zwanenwater weer niet, omdat het waterpeil daar hoger ligt. Tenzij het met kwelwater of stuifzand mee is gekomen. Voor milieu-organisaties MOB en Natuurmonumenten voedt het de theorie dat de stof via de lucht wordt verspreid. HHNK neemt de komende maanden om het uit te zoeken. In de gemeente Teylingen suggereert GroenLinks ondertussen dat ’de kans groot is’ dat het ook hier in het water zit. Hoogheemraadschap Rijnland vindt de stof niet, maar geeft ook aan er niet op te controleren. In de regionale bestrijdingsmiddelenatlas van gevonden stoffen is het middel dan ook niet terug te vinden in en om Teylingen.